شرکت های گردشگری باید مسیرها و مقاصد جدیدی را در ایران معرفی کنند

"عبدالله عباس زاده"

به اعتقاد مسوول اجرایی غرفه ایران در نمایشگاه بین المللی گردشگری فیتور اسپانیا، نداشتن شعار گردشگری و نیز عدم استفاده از دانش و تکنولوژی در این صنعت، ضعف اساسی حضور ایران در نمایشگاه های بین المللی گردشگری است.

عبدالله عباس زاده داشتن یک برنامه کلان پنج ساله برای حضور ایران در نمایشگاه های بین المللی با پیش بینی اهداف مشخص را از راهکارهای بهبود غرفه ایران در دوره های آینده نمایشگاه برشمرد و تاکید کرد: «حضور مقامی که بتواند خبرنگاران را در قالب تورهای معرفی ایران جذب کند، بسیار موثر خواهد بود.»

او راهکار دیگر را بهبود استفاده علمی از نمایشگاه ها دانست و تصریح کرد: «متاسفانه از تکنولوژی این نمایشگاه ها استفاده علمی نمی شود. این در حالی است که ما باید در شبکه های مجازی نمایشگاه ها مانند وب سایت و همچنین در نشست های تخصصی شرکت کنیم.» این کارشناس همچنین اظهار کرد: «شرکت های گردشگری باید مسیرها و مقاصد جدیدی را در ایران معرفی کنند.»

2 ضعف اساسی ایران در نمایشگاه های گردشگری

قدرت طبیعت را نمی توان نادیده انگاشت و بارزترین مصداق این ادعا نیز، ساحل رنگی و بسیار زیبای خلیج اوسوری در کشور روسیه است که امواج اقیانوس آرام، زمین مخصوص نگهداری از زباله های شیشه های شکسته و بطری های رنگی نوشیدنی ها را به ساحلی رنگی و چشم نواز تبدیل کرده اند و یک منطقه گردشگری جدید ساخته اند.

خلیج اوسوری در گذشته به عنوان زباله دان بطری های شیشه ای و دورریزهای ظروف چینی و پورسلین به شمار می رفت و به همین خاطر محل پرخطری برای انسان ها بود. اما امواج اقیانوس آرام تمامی این زباله ها را سائیده و به واسطه جریان دائمی آب بر رویشان در طی چندین سال، آن ها را به شبه سنگ های رنگی و منحصر به فرد تبدیل کرده اند.

این مکان اکنون  به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده و مردم برای بازدید از این منظره غیرمعمول به این منطقه از روسیه سفر می کنند.

در حال حاضر، شیشه های رنگی و براق، آب های تمیز و چشم انداز باشکوه و پرزرق و برق این منطقه برای مردم از هر سنی جالب توجه است و آن ها را به سمت خلیج اوسوری جذب می کند.

 منبع: روزیاتو

شهر زاهدان، برخوردار از جغرافیایی مناسب، آب‌وهوایی گرم و خشک بوده و پیرامون آن را کوه‌های متعددی احاطه کرده است. این شهر نیز همانند بسیاری از شهرهای ایران جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی متعددی دارد که می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای سفر و بازدید گردشگران باشد.

۱. خانه ایوبی

خانه‌ی ایوبی، از جاذبه‌های گردشگری تاریخی در زاهدان است که در اوایل قرن ۱۴ هجری و در سال ۱۳۱۱ به همت استاد محمدعلی محمودی ساخته شد. این عمارت امروزه به کارگاه هنرهای سنتی زاهدان تغییر کاربری داده و گردشگران پس از حضور در این شهر، از این مکان بازدید می‌کنند.

۲. کاروانسرای نصرت آباد

در حد فاصل جاده‌ی شهرستان زاهدان به شهرستان بم، بقایای کاروانسرایی قدیمی مشاهده می‌شود که به کاروانسرای نصرت‌آباد شهرت یافته است. به نظر می‌رسد که معماری صورت گرفته در این مکان متعلق به دوران صوفیه است.

۳. مسجد زرنج زاهدان

مسجد زرنج، مسجدی است بازمانده از قرن اول هجری قمری که ظاهرا توسط عبدالرحمن بن سمره از حاکمان وقت عرب، رو‌به‌روی زندان زرنج احداث شده است. این مسجد دارای دو مناره، یکی کهن و دیگری پوشیده از مس است که توسط یعقوب لیث ساخته شده و امروزه یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری زاهدان محسوب می‌شود.

۴. مسجد شاه علی  (مسجد آل علی)

در اواسط قرن نهم هجری قمری، ملک شمس‌الدین علی از امرای وقت، دستور احداث مسجدی در زاهدان امروزی را صادر کرد که اکنون به نام مسجد شاه علی یا مسجد آل علی شهرت یافته است. جالب است بدانید دو لوح حکاکی شده وجود دارد که قدمت آن نیز به قرن نهم هجری بازمی‌گردد که روی یکی از این لوح‌ها نام بانی سازنده‌ی مسجد، شاه علی حک شده و لوح دیگر نیز یادبودی برای فوت امیرغیاث‌الدین محمد کیانی، از خاندان ملوک سیستان است.

۵. روستا و غار لادیز

در ۱۰۰ کیلومتری شهرستان زاهدان، روستایی زیبا با چشم‌اندازی شگفت‌انگیز وجود دارد که از آن به نام روستای لادیز یاد می‌شود. از ویژگی‌های جالب این روستا وجود غاری طبیعی به همین نام است که در دل کوه قرار گرفته است. در این غار می‌توان در کل ایام سال، قطرات آب را بر سقف و نیز جریان دائمی آب را بر کف آن مشاهده کرد که منظره‌ای طبیعی و تحسین‌برانگیز را بوجود آورده است.

۶. تالاب هامون زاهدان

در مرز استان سیستان و بلوچستان و کشور افغانستان، تالابی فصلی وجود دارد که به تالاب هامون پوزک شهرت یافته است. این پدیده‌ی طبیعی از مساحتی حدود ۱۶۰۰ کیلومتر مربع برخوردار بوده که تنها ۳۵۰ کیلومتر آن در خاک ایران است. تالاب بزرگ هامون در دوران تر سالی با اتصال سه تالاب هامون پوزک، هامون صابری و هامون کوه خواجه، بوجود می‌آید. این پدیده‌ی طبیعی یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری زاهدان است.

۷. روستای تمین زاهدان

روستای تمین یکی از روستاهای زیبا، برخوردار از بافتی تاریخی، طبیعتی بکر و منحصربه‌فرد و آب‌وهوایی مطبوع و دلپسند است که به یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری شهر زاهدان تبدیل شده است. این منطقه از کشور، به دلیل معماری صخره‌ای در بین گردشگران شهرت یافته که در کمتر روستایی از ایران می‌توان شاهد نمونه‌هایی از آن بود.

۸. موزه‌ی منطقه‌ای جنوب شرق ایران

یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های کشور در جنوب شرق ایران و در شهر زاهدان است که به موزه‌ی منطقه‌ای جنوب شرق ایران شهرت یافته است. این موزه تاریخی، فرهنگی و هنری است که می‌توان آثار باستانی استان سیستان و بلوچستان، خوراک‌های سنتی این منطقه از کشور انواع جانواران استان و لباس‌های محلی آن را مشاهده کرد. بازدید از این مکان برای گردشگران جالب و هیجان‌انگیز خواهد بود.

۹. موزه پست و ارتباطات زاهدان

در اوایل قرن ۱۴ هجری و در سال ۱۳۱۱، در شهر زاهدان عمارتی با استفاده از مصالحی همچون خشت خام و آجر ساخته شده است که طراحان و سازندگان آن، سبک معماری بومی کویری را مورد استفاده قرار داده‌اند. جالب است بدانید که این بنا در بدو فعالیت خود، به عنوان اداره پست و تلگراف سیستان و بلوچستان استفاده می‌شد. امروزه این ساختمان مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته و اکنون به عنوان موزه پست و ارتباطات شناخته می‌شود.

۱۰. چشمه‌ آب معدنی

زیبایی‌های طبیعت و جاذبه‌های منحصربه‌فرد آن‌ها، یکی از مهم‌ترین دلایل بازدید و سفر به مناطقی است که از این نعمت برخوردار است. در برخی از روستاهای کشور از جمله روستای تمین شهرستان زاهدان، چشمه‌ی آب معدنی وجود دارد که تنها تامین‌کننده‌ی آب اهالی روستا است. همچنین حضور املاح معدنی، درجه‌ی حرارت و منبع آن که از دل صخره‌ای بزرگ و زیبا بیرون می‌تراود، از ویژگی‌های این پدیده‌ی طبیعی است. دمای چشمه در روزهای سرد سال گرم و در روزهای گرم سال خنک است و محلی دوست‌داشتنی برای گردشگران محسوب می‌شود.

۱۱. آرامگاه هفتاد ملا

در ۲۰ کیلومتری روستای تمین از روستاهای شهرستان زاهدان، آرامگاهی با مساحت تقریبی ۵۰ متر مربع قرار دارد که به آرامستان هفتاد ملا شهرت یافته است. این قبرستان، در مجموعه‌ای از گورهای پنج طبقه و به صورت پلکانی ساخته شده و در تو رفتگی واقع بر دامنه‌ی ارتفاعاتی که بر روستا اشراف دارد، مشاهده می‌شود. باستان‌شناسان معتقدند که قدمت این آرامگاه به دوران اسلامی میانه بازمی‌گردد.

۱۲. قلعه لادیز

در ۱۷ کیلومتری جنوب غرب میرجاوه و در حد فاصل این منطقه از کشور به روستای تمین، قلعه‌ای جالب و قدیمی وجود دارد که از آن به نام قلعه لادیز یاد می‌شود. در این اثر از سنگ‌های عظیم برای پی‌بندی بنا استفاده شده و روی آن‌ها نیز دیوارهایی با مصالح خشت، احداث شده است. این بخش از زاهدان، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری است که می‌تواند مورد توجه گردشگران قرار گیرد.

صدور روادید و رفت و آمد اتباع خارجی در حوزه ی مسؤولیتی وزارت امور خارجه کشورمان است.

"مرتضی رحمانی موحد"

معاون گردشگری کشور درباره مواضع رسمی در برابر سفر گردشگران آمریکایی به ایران با توجه به شرایط اخیر، اظهار کرد: این موضوع در حوزه وزارت خارجه است که براساس بیانیه های صادر شده، مواضع آن کاملا روشن است.

مرتضی رحمانی موحد در حاشیه ی نشست خبری که شنبه ۱۶ بهمن ماه با حضور جمعی از رسانه ها در محل این معاونت برگزار شد، درباره وضعیت سفر گردشگران آمریکایی به ایران با توجه به ابراز نگرانی آن ها تحت تأثیر سیاست های اخیر دولت آمریکا و اعلام وزارت خارجه ایران برای مقابله به مثل، گفت: صدور روادید و رفت و آمد اتباع خارجی در حوزه ی مسؤولیتی وزارت امور خارجه کشورمان است که تاکنون درباره ی سیاست های آمریکا دو بیانیه صادر کرده که مواضع آن نیز کاملا روشن بوده است، همان طور که نسبت به سفر تیم ملی کشتی آمریکا برای حضور در جام جهانی در کرمانشاه اعمال شد.

سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همکاری خوبی با وزارت خارجه دارد و همواره با در نظر گرفتن ملاحظات و امنیت کشور درباره ی روند ورود گردشگران با یکدیگر گفت وگو داشته اند، بویژه آن که بخش عمده ای از رفت وآمدهای کشور را گردشگران تشکیل می دهند. بنابراین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همواره برای مشارکت در مکانیزم های تعریف شده، اعلام آمادگی کرده است.

بنابر مصوبه سال ۱۳۹۲ دولت کمیته ای برای روادید گردشگران به ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تشکیل شد که باید از این ساختارهای قانونی برای گرفتن بهترین تصمیم ها استفاده کرد.

ما نگرانی ها و دغدغه های موجود درباره سفر گردشگران آمریکایی را با وزارت خارجه در میان گذاشته ایم و برخی از موارد را در مدار خود فارغ از بحث های رسانه ای پیگیری کرده ایم.

موضع ایران، برابر گردشگران آمریکایی روشن است

قبلاً در سلسله گفتارهای معرفی بازارهای قدیمی ایران به این موضوع اشاره کردیم که در فرهنگ ایرانیان، تا پیش از دوره معاصر که خانه ها از سیستم سرمایش و گرمایش مجهز برخوردار شدند، حمام عمومی رواج داشت.

البته حمام، تنها محلی برای استحمام نبود، بلکه محفلی مهم برای ارتباط و تعاملات مردم با یکدیگر و رایزنی درباره مسائل گوناگون بود که شاید قرار گیری حمام های سنتی در کنار بازارها و مساجد بزرگ شهر نیز در ایجاد چنین بستر تعاملی نقش بسزایی داشت. حمام های ایران، به خصوص در تاریخ سیاسی معاصر ایران، جایگاه مهمی در تعاملات اجتماعی و فرهنگی و سیاسی کشور ایفا کرده اند.

حمام فین کاشان، جایی بود که قتل گاه امیرکبیر، صدر اعظم فهیم ناصرالدین شاه قاجار نام گرفت و حمام تاریخی نواب تهران، به واسطه لوکیشن فیلم ماندگار قیصر کیمیایی، یکی از مقصدهای گردشگری جنوب پایتخت شد. در کرمان، تبریز، قزوین، اصفهان و بسیاری از نقاط این مرز و بوم، حمام ها، یکی از رکن های توسعه شهری و بستری برای گسترش روابط اجتماعی مردم با یکدیگر بوده اند و به همین خاطر، بررسی حمام های ایرانی از جنبه جامعه شناسی و معماری و تاریخ، اهمیت بسیار دارد.

گزارش امروز گردشگری روزیاتو، شما را به دیدن شماری از حمام های معروف ایران می برد که البته در آینده، به صورت گفتارهای مستقلی به معرفی حمام های تاریخی استان های کشور خواهیم پرداخت.

با حمام گردی امروز ما همراه باشید.

داستان حمام: داستان اشک ها و لبخندها

داستان حمام های سنتی قرن پیش، داستان اشک ها و لبخندها است. روایتی از تلخی و شیرینی زندگی مردمان در اعصار گوناگون که محفل گرمی چون حمام را به مکانی برای تبادل اطلاعات و ارتباطات با یکدیگر در موضوعات مختلف سیاسی، فرهنگی، هنری و اجتماعی تبدیل می کردند و چیزها یاد می گرفتند و یاد می دادند.

حتماً شما هم از مادر بزرگ ها و پدر بزرگ ها شنیده اید که روایت های حمامی، چه زیبا و چه داستان های جالبی را به دنبال داشته است. بخشی از خاطرات نسل نیم قرن پیش، مربوط به زمان هایی است که در حمام های عمومی، با افراد کوچه و بازار و محل، مشغول به صحبت و تبادل اطلاعات می شدند.

جایی که مردم، دختران را برای پسران خویش خواستگاری می کردند و زنان، حمام عروسی و زایمان را برای زوج های جوان برپا کرده و مراسم بزم و شادی به راه می انداختند و خستگی روزانه را با مشت و مال دلاک باشی های تنومند، از جان بیرون می کردند.

آنچه در حمام های سنتی امروزی مشاهده می کنیم

حمام، فقط محفلی برای استحمام و البته تعاملات فرهنگی و اجتماعی نبود. حتی دلاک باشی های حرفه ای، مردان را حجامت می کردند و بعضاً، دلاک های زن، با زالوهای خون خوار، زالو درمانی را برای کسانی که با مشکلات عضلانی به ویژه مفصل درد دست و پنجه نرم می کردند، انجام می دادند. تشت های پر خون که دردی از مردم آن روزگار دوا می کرد،  بخشی از خاطرات پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها از حمام های عمومی آن دوران است.

حمام های سنتی، به ویژه آنها که توسط معمارهای خلاق و خوش سلیقه و زبده طراحی و ساخته می شد، کاشی کاری و نقاشی و آهک بری ها استادانه داشت که در واقع نمایشگاهی از هنرهای گوناگون را در معرض دید مشتریان حمام قرار می داد. حمام های ایران، همه سقف بلند و نورگیرهای کوچک دارند و این موضوع را در معماری حمام های سنتی ایران در سراسر کشور می شود مشاهده کرد.

تقریباً از اواخر دوره قاجاریه بود که حمام خانگی، به خانه اعیان راه یافت و از دوره پهلوی اول، تقریباً مردم عادی نیز صاحب حمام شدند. در روزهای پایان عصر قجر، گفته شده که تهران دارای ۱۸۲ حمام بود که از این تعداد،‌اکنون ۲۰ مورد باقی مانده است.

بخش های اصلی حمام های سنتی

قبل از حمام گردی امروز، بد نیست درباره ساختار اصلی حمام های قدیم بدانیم. چهار قسمت اصلی در حمام ها وجود داشت. وقتی از درب حمام های سنتی  کسی وارد می شد، از دالانی نسبتاً دراز و پیچ در پیچ گذر می‌کرد تا به بینه برسد.

بینه، جای لختی نشستن بود تا کم کم به هوای گرم و مرطوب عادت کنند و به قول قدما نچایند! آرام که می‌گرفتند، لباس‌ها را درمی‌آوردند و راهی گرمخانه می‌شدند.

میان بینه و گرمخانه، فضای دیگری بود به نام «میان در». در آن جا، یکی دو سکو برای انداختن لنگ قرار داشت و خلوتی برای ستردن موهای زاید. راهروی بلندی هم از میان در منشعب و به آبریزگاه (دستشویی) ختم می‌شد.

فضای بعدی، گرمخانه بود؛ جای سر و تن شستن. خزانه یا خزینه که به عبارتی آب انبار حمام بود، در گرمخانه قرار داشت. حمام‌ها دو خزانه آب گرم و آب سرد داشتند و در حمام‌های بزرگ‌تر، یک خزانه آب ولرم هم به این دو افزوده می‌شد. گاه نیز حمام دارای چال حوض (استخر) بود تا وسیله شنا و آب تنی مردم برقرار باشد

تصویری از گزارش آسوشییتدپرس از حمام های سنتی ایران

به کانون آتش حمام «تون» می‌گفتند. در اینجا آب را در دیگ بزرگی به نام دیگ هفت جوش که ترکیبی از روی، مس، قلع و سرب و چند چیز دیگر بود، می‌ریختند و زیرش آتش می‌افروختند. این دیگ در برابر حرارت زیاد، مقاوم بود. همچنین گرما را در خود نگاه می‌داشت و دیر به سردی می‌گرایید.

آتش زیر سنگ هفت جوش، دود و دم زیادی را به وجود می‌آورد که از آن برای گرم کردن هوای حمام بهره می‌بردند. دود و آتش را به تونل‌هایی که زیر کف حمام ساخته بودند و «گربه رو» می‌خواندند، هدایت می‌کردند و بدین وسیله سنگ کف حمام و در نتیجه هوای حمام گرم می‌شد. در ساختمان‌های امروزی، این کار را شوفاژ انجام می‌دهد.

با این مقدمه ، شش حمام تاریخی ایران را بررسی میکنیم.

حمام نواب تهران: تاریخی به روایت قیصر

نخستین حمامی که معرفی می کنیم، حمام نواب تهران در جنوب پایتخت است که به واسطه آن که در سال ۱۳۴۸، لوکیشن فیلم ماندگار قیصر، اثر مسعود کیمیایی بود، شهرت فراوانی پیدا کرد. در این فیلم، قیصر که نقش آن را بهروز وثوقی بازی می کرد، کریم آبمنگل را به قتل می رساند.

حمام نواب تهران- لوکیشن فیلم قیصر

بعضاً این حمام به حمام قیصر نیز شناخته می شود. حمام های تهران همان طور که در بالا گفتیم، بسیار به دلیل کم توجهی، تخریب شد. اما در این میان، بخت یار حمام نواب بود.

نه تنها از ویرانی نجات یافت، بلکه به طور اساسی با بودجه ۱۲ میلیارد ریالی شهرداری تهران مورد مرمت قرار گرفت. حمام نواب در محله عودلاجان نزدیک به بازارچه امام‌زاده یحیی است.

آن زمان نام حمام نواب بر سر زبان‌ها افتاد و هرچقدر که گذشت و فیلم قیصر نوستالژیک‌تر شد، عده بیشتری به دیدار این حمام راغب شدند. نقشه‌ای از تهران مربوط به سال ۱۲۷۵ قمری در دست است که در آن حمام قیصر جانمایی شده و این یعنی این که حمام نام‌برده حداقل ۱۶۰ سال قدمت دارد.

حمامی که خانه صنایع دستی تهران شده است

این حمام تا چند سال پیش هم دایر بود تا این که به دلیل کمبود مشتری تعطیل شد. سپس شهرداری آن را از مالکانش خرید و مرمت کرد. البته در حین این مرمت بخشی از متعلقات حمام مثل کمدهای سربینه و دوش‌های قدیمی از میان رفت و حال و هوای دهه ۴۰ و ۵۰ حمام مخدوش شد.

تصویری قدیمی از حمام نواب تهران

حمام نواب اکنون تبدیل به نمایشگاه صنایع دستی شده است؛ در حالی که نه فضای حمام سنخیتی با صنایع دستی دارد و نه کسی برای خرید صنایع دستی به چنین جایی در قلب کوچه پس کوچه‌های مرکز تهران می‌رود.

برنامه های فرهنگی و هنری متنوعی در این حمام تاریخی قجری برگزار می شود

به هرحال دیدن این حمام طالبان زیادی دارد که شما نیز می‌توانید یکی از آنها باشید.

نشانی: تهران، خیابان ۱۵ خرداد، کوچه امام‌زاده یحیی، بعد از بازارچه – ساعت بازدید: از حدود ساعت ۹

حمام علیقلی آقا: شاهکار عصر صفوی

دومین حمام تاریخی که معرفی می کنیم، حمامی به نام علیقلی آقا است که یکی از مقصدهای گردشگری در نصف جهان (اصفهان) به شمار می رود. نامی برگرفته از خواجگان درباره شاه سلیمان، زعیم عصر صفوی که مجموعه شهری بزرگ شامل مسجد و بازار و حمام بنا کرد.

حمام علیقی آقا اصفهان که امروزه موزه مردم شناسی است

وی این حمام را در سال ۱۱۲۵ هجری قمری ساخت و حدود ۳ قرن مورد استفاده قرار می گرفت. سوخت گازوییلی آن سبب شد تا یک صد سال پیش، تعطیل شود و با اهتمام شهرداری اصفهان، مورد مرمت اساسی قرار گرفت و تبدیل به موزه مردم شناسی گردید. این حمام ۱۲۰۰ متر مساحت دارد و یکی از دیدنی ترین حمام های سنتی کشور است.

حمام علیقلی آقا اصفهان و مجسمه های مومی آن

این حمام زیبا، دارای دو بخش مردانه و زنانه است و مثل دیگر آثار دوره صفویه از نقوش جذاب زیادی برخوردار است و در جای جای آن کاشی‌کاری‌ها، آهک‌بری‌ها و نقاشی‌های دیواری چشم نوازی دیده می‌شود.

حمام علیقلی آقا کامل‌ترین شکل یک حمام تاریخی را به نمایش می‌گذارد و فضاهای مختلف آن به خوبی حفظ شده است. بینه، گرمخانه و چال حوض این حمام، زیباترین بخش‌های آن هستند.

تصاویری از معماری زیبای حمام علیقلی آقا اصفهان

البته باید توجه داشت که علیقلی آقا، برادری داشت به نام خسرو آقا که او نیز در نزدیکی میدان نقش جهان، حمام زیبا و بسیار نفیسی را بنا نهاد، اما این حمام را که در فهرست آثار ملی ثبت شده بود، در سال ۱۳۷۳ شبانه تخریب کردند تا به جای آن خیابان بکشند!

لنگ و سفید آب و صابون های سنتی در حمام عیلقی آقا اصفهان

اگر نوروز ۹۶ به دیار نصف جهان رفتید، پس از دیدار با مقصدهای مهم گردشگری اصفهان، گشتی هم به حمام ۳۰۰ ساله علیقلی آقا بزنید و بخشی از تاریخ معاصر را در آنجا مشاهده کنید.

نشانی: اصفهان، میدان شهدا، خیابان جامی، گذر علیقلی آقا

حمام گنجعلی خان : مظهر تبعیض طبقاتی در ایران

از تهران و اصفهان به سمت کرمان، دیار کریمان می رویم. جایی که با جیرفت شگفت انگیزش، کالیفرنیا ایران و یکی از مهدهای تمدن ایران زمین به شمار می رود. در آن دیار، حمامی تاریخی وجود دارد به نام گنجعلی خان که بیش از ۴ قرن قدمت دارد.

حمام گنجعلی‌خان را شاید بتوان معروف‌ترین حمام ایران و نگین حمام های کشور دانست؛ زیرا نخستین حمام تاریخی بود که به موزه مردم‌شناسی تبدیل شد. این حمام در مجموعه گنجعلی‌خان کرمان قرار دارد که خود یک مجموعه بزرگ شهری شامل میدان، مسجد، بازار، کاروانسرا، آب انبار، حمام و ضرابخانه است.

کاشی کاری های زیبا در نگین حمام های تاریخی ایران

این مجموعه در دوره سلطنت شاه عباس صفوی توسط گنجعلی‌خان، حاکم آبادگر و خوشنام کرمان ساخته شد.حمام گنجعلی‌خان در بخش جنوبی میدان قرار گرفته و سر در آن با نقاشی‌هایی از خسرو و شیرین یا صحنه شکار شاهان تزیین شده است.

تصویری از نقاشی های خسرو شیرین در سر در حمام گنجعلی خان کرمان

اینها را هنرمندان عصر قاجار روی تزیینات به مراتب نفیس‌تری از دوران صفوی کشیده‌اند. بر سر در حمام این عبارت را نوشته‌اند که «کسی نداده نشان در جهان چنین حمام» که به حروف ابجد می‌شود: ۱۰۲۰، یعنی سال اتمام ساخت این حمام به تاریخ هجری قمری. داخل حمام آنچه بیش از همه به چشم می‌آید، تفکیک کامل مشتریان حمام از نظر طبقاتی است که آنان را در گروه‌هایی چون روحانیان، پیشه‌وران، ملاکان و غیره جای می‌داد.

تصویری از نحوه تفکیک مشتریان از نظر طبقانی- محل قرار گیری پیشه وران

اما آن جا که مشتریان لباس‌ها را از تن به در می‌آوردند و وارد گرمخانه یا خزینه می‌شدند، این تفکیک طبقاتی کمرنگ تر می‌شد. حمام گنجعلی‌خان سال‌هاست که به موزه مردم شناسی بدل شده و مجسمه‌های مومی آن که مردم را در حال استحمام و مشت و مال یا پوشیدن لباس نشان می‌دهد، شهرت زیادی دارد.

معماری حمام زیبای گنجعلی خان، یادآور معماری جذاب بازار وکیل است

فضای حمام بسیار بزرگ است و نشان می‌دهد که در گذشته جمعیت زیادی از آن استفاده می‌کرده‌اند.

نشانی: کرمان، میدان گنجعلی‌خان – ساعت بازدید: همه روزه به جز دوشنبه‌ها از ساعت ۹ تا ۱۳ و ۱۵ تا ۱۹

حمام وکیل شیراز

حمام دیدنی بعدی، حمام وکیل شیراز است. حمامی در دیار شعر و ادب. کریم خان زند، وکیل الرعایا، فرزند لرستان.در زمان خود شیراز را در جایگاه بهترین و آبادترین شهرهای ایران نشاند، مجموعه بزرگی را در این شهر بنا نهاد که به نام خود او مجموعه وکیل خوانده می‌شود و شامل مسجد، بازار و حمام است.

حمام وکیل که بین حمام‌های تاریخی شیراز از همه معروف‌تر است، نمونه کاملی است از پیشرفت معماری حمام در دوره زندیه. همانطور که در بخش معرفی عناصر ۴ گانه در حمام گفتیم، این حمام نیز دارای فضاهایی مثل ورودی، رختکن (بینه)، گرمخانه، خزینه و بخش شاه نشین است که گفته می‌شود فقط شخص شاه یا شاید دیگر بزرگان از آن استفاده می‌کرده‌اند.

البته سربینه حمام به شکل هشت ضلعی است و هشت ستون سنگی، سقف گنبدی آن را نگه می‌دارند. این سقف به خاطر تصاویری که به شیوه آهک‌بری روی آن نقش بسته، بسیار معروف است و بازدیدکنندگان را مجبور می‌کند که کمی سر به هوا حرکت کنند.

معراج پیامبر(ص)، شمایل حضرت علی(ع) و ذوالفقارش، به چاه انداختن حضرت یوسف(ع)، دیدار شیرین و فرهاد و دیدار بیژن ومنیژه برخی از صحنه‌هایی است که بر سقف رختکن نقش بسته است.

حمام وکیل در سالیان اخیر به رستوران تبدیل شد،اما چون این کاربری در شأن چنین حمامی نبود و در عین حال نیز آسیب‌هایی به ساختمان حمام وارد شد، تصمیم گرفته شد که یک موزه مردم‌شناسی در آن برپا شود. در این موزه می‌توانید با فرهنگ و آداب و رسوم مردم منطقه فارس به ویژه شیرازی‌ها آشنا شوید.

اگر به شیراز رفتید، گشتی در بازار وکیل را فراموش نکنید

نشانی: بلوار کریم‌خان زند، خیابان آیت‌الله طالقانی – ساعت بازدید: ۸ تا ۲۰

حمامی با ۴ قرن قدمت در مشهد

حمام دیگری که با آن آشنا می شویم، حمام شاه مشهد است که بیش از چهارصد سال قدمت دارد. مشهد، مقصد گردشگری مذهبی نخست ایران، همواره با گردشگران  و موجی از زائران از سراسر جهان مواجه بوده و به همین خاطر، تراکم حمام ها در این استان بسیار بود.

از ۴۰ سال پیش (سال ۱۳۵۴ هجری شمسی) که طرح توسعه اطراف حرم در دستور کار قرار گرفت، بسیاری از حمام های تاریخی اطراف حرم مطهر تخریب شد اما در این میان، حمام شاه مشهد، جان سالم به در برد.

حمام مهدی قلی بیک، معروف به حمام شاه، توسط مهدی قلی بیک، میرآخور شاه عباس اول ساخته شده است. گفته می‌شود که حمام شاه تا سال ۱۳۵۶ دایر بوده و در همین سال نیز در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

بنابراین شاید بتوان گفت مردم به مدت حداقل ۳۵۰ سال در این حمام سر و تن می‌شسته‌اند. همچنین لایه‌های مختلف و متعددی از تزیینات دوره‌های صفویه تا قاجاریه بر دیواره‌های حمام دیده شده است.

حمامی که مهدی قلی بیک، میرآخور شاه عباس اول صفویان در ۳۶۵ سال قبل در سناباد ساخت و آن را وقف آن حضرت کرد، این روزها گنجینه ای است که چشم هر بیننده ای را خیره می سازد؛ کاشی کاری ها و گچ بری های این گرمابه استادانه و ماهرانه به کار رفته و از درگاه چوبین حمام مهدی قلی بیک که وارد ساختمان می شوی، راهروهای تنگ، سپس سربینه، محل استحمام و حتی نقاشی هایی که روی طاق ها و سقف گنبدی مربوط به دوران صفویان به کار رفته ساختار یک حمام قدیمی به سبک ایرانی را در جلوی چشمانت نمایان می سازد.

نقاشی های زیبای حمام شاه مشهد

حمام شاه که سابقاً در بازار بزرگ مشهد و جنب مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن قرار داشت، سالیان سال متروک و بدون‌استفاده بود تا این که به علت گسترش آستان امام رضا (ع) که در جریان آن بخش بزرگی از بازار تاریخی مشهد نیز تخریب شد، در محدوده حرم قرار گرفت و در سال ۱۳۸۵ پس از مرمت توسط آستان قدس رضوی به موزه مردم شناسی تبدیل شد.

این گرمابه تا سال ۱۳۶۷ هجری شمسی دایر بود اما رفته رفته با تغییر سبک زندگی در سال ۱۳۶۹ متروک و پس از ثبت در فهرست بناهای تاریخی کشور مورد بازسازی قرار گرفت.

در این موزه به طور عمده اسباب و لوازم زندگی روزمره مردم در دوره‌های گذشته را در معرض نمایش قرار داده‌اند.

• نشانی: مشهد، آستان قدس رضوی، ضلع غربی صحن جامع رضوی
• ساعت بازدید: همه روزه به جز پنجشنبه‌ها از ۸ تا ۱۲:۳۰ و پنج‌شنبه‌ها ۸ تا ۱۱:۳۰

حمام ۶۰۰ ساله سمنانی ها

سمنان، جایی که نامی از آن کم تر شنیده ایم، اقلیمی پر افتخار در سرزمین شگفتی های ایران است. جایی که جنگل ابر چند میلیون ساله و  ریگ جن سوزانش ، بخشی کوچک از ظرفیت های گردشگری آن را بر ما هویدا می کند، صاحب یکی از قدیمی ترین حمام های ایران است.

حمام پهنه، یکی از مقصدهای گردشگری سمنان، در کنار راسته بازار قدیم شهر واقع شده است و به استناد کتیبه سر در آن، در عصر زعامت میرزا ابوالقاسم خان بابر، سلطان دوره تیموری و با مدیریت خواجه غیاث الدین محمد بن تاج الدیم بهرام سمنانی که از وزاری معروف آن زمان بود،‌ ساخته شد.

یکی از مورخان دوره قاجار (محمد صنیع الدوله)، پیش از یک صد سال پیش از این حمام دیدن کرد و یافته های خود را در کتابی به نام مطلع الشمس، منتشر نمود که اتفاقاً اطلاعات کتیبه سر در این موزه نیز از محتویات آن کتاب اقتباس شده است. این بنا در سال ۱۳۵۵ به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد و از اواخر جنگ تحمیلی نیز،‌ کار بازسازی اساسی آن در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.

این بنا در سال ۱۳۷۳ تبدیل به موزه شد و ده ها هزار نفر تا کنون از آن بازدید کرده اند. بنایی به وسعت ۱ هزار متر مربع که در شمال غرب پهنه احداث شده و دارای دو ورودی زنانه و مردانه است. کاشی کاری های زیبایی که در ورودی بخش مردانه این گرمابه تاریخی وجود دارد، نگاه گردشگران تیز بین را به خود جذب می کند.

نشانی: سمنان، روبروی مسجد جامع سمنان، موزه مردم شناسی پهنه. ساعات بازدید: ۱۰ تا ۱۹.

فرصت آفرینی با حمام گردی

حمام های سنتی ایران، بخشی از تاریخ و هویت این مرز و بوم بوده و با آن، می توان به سبک زندگی مردمان آن عصر پی برد. شناخت حمام و ظرفیت های تاریخی و معماری و هنری آن، بخشی از تاریخ را بر ما هویدا می کند که می تواند مقصدهای خوبی برای گردشگران داخلی و بین المللی شود.

امیدواریم همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، سامانه جامع معرفی حمام های تاریخی ایران، توسط سازمان گردشگری کشورمان طراحی و راه اندازی شود تا این ظرفیت های ناب، به خوبی در اختیار عاشقان ایرانگردی قرار بگیرد.

این فقط شیراز و اصفهان و سمنان و کرمان نیست که حمام های تاریخی بسیار دارد. بلکه در چهار محال و بختیاری، سنندج و حتی دزفول ، جشنواره ای از حمام هایی با طراحی و معماری جذاب داریم که در آینده، حمام گردی های روزیاتو شما را به دیدن آن ها می برد.

گفتنی است، حمام چهار فصل، بزرگ ترین حمام تاریخی ثبت شده در کشور  و حمام تاریخی امام زاده قاسم تهران، جدید ترین حمام ثبت شده در پایتخت است که بزودی به تماشای آن خواهیم رفت.

 منبع: روزیاتو

زمستان را به سرما و سپیدی می‌شناسیم، فصلی که باید کنار آتش گرم خانه و خانواده به سر آید. اما حکایت علاقه‌مندان به سفر و گردشگران ماجراجو جور دیگری رقم می‌خورد، راه سفر را در پیش می‌گیرند و از زیبایی‌های طبیعت گرما و انرژی می‌گیرند. 

تعطیلات آخر هفته فرصت مناسبی است تا دست از زندگی پراسترس و رنگ‌پریده شهری بشوییم و به دامان طبیعت بی‌نظیر و رنگارنگ کشورمان رهسپار شویم. در این مقاله با سفری از نور تا بلده؛ برای سفر یک روزه و منطقه گردشگری پیام و دریاچه شورمست برای سفرهای دو روزه آشنا می‌شویم.

سفر یک روزه

صبح زمستانی یک روز تعطیل می‌تواند با تجربه‌ای متفاوت از هیجان و سر زندگی رقم بخورد، کافی است عزم سفر کنید و تا پیش از تاریکی شب، تجربه‌ای متفاوت برای خود رقم بزنید.

از نور تا بلده

 به بهانه سردی و بارانی بودن هوا لذت تجربه این طبیعت بکر و رنگارنگ را از دست ندهید. در زمستان همه‌چیز می‌تواند مهیا باشد، باد سرد اما ملایمی که می‌وزد، سپید رنگ گاهی برف، نم نمکی و گاه غرش باران و جاده‌هایی فارغ از ازدحام تابستانی، انتظار شما را می‌کشند. این پیشنهاد ما برای سفر به مقصدی خاص نیست بلکه به یک مسیر است. مسیری از یوش بلده به نور. این مسیر شما را به دنیایی متفاوت می‌برد. جاده‌ای کوهستانی اما آسفالت که پر از تپه، دره، درخت و روستاهایی با بام‌های شیروانی است. خوبی این مسیر آن است که برای رسیدن به زادگاه نیما چند روستا را هم می‌بینید که هرکدام دیدنی‌های خاص خود را دارند.

یوش در فاصله ۱۰۵ کیلومتری جنوب آمل قرار دارد. بعد از گذر از این مسیر بی‌نظیر وقتی به مقصد می‌رسید، با جاذبه اصلی سفر که دیدن خانه نیما یوشیج است، روبه‌رو می‌شوید. دیدن مناظر زیبای طبیعی مانند رودخانه یوش، باغ‌های میوه و چشمه‌های متعدد همگی انگیزه این سفر را بیشتر و بیشتر می‌کنند.

سفرهای دو روزه

در هر فاصله‌ای از هر کجای این مرز و بوم که روزگار می‌گذارنید، فرصت دو روزه تعطیلات آخر هفته‌تان را به خاطره‌های به یاد ماندنی بدل کنید. بار سفر را ببنید، دل به طبیعت بسپارید، معرفی مقصدش هم با ما. 

گردشگری زمستانه در پیام

منطقه «پیام» یکی از زیباترین و مهم‌ترین تفرجگاه‌های مردم آذربایجان شرقی است که در طول سال مورد توجه جهانگردان داخلی و خارجی است در طول فصل سرما کمتر خانواده‌ای در تبریز و دیگر شهرهای آذربایجان شرقی و استان‌های هم‌جوار را می‌توان یافت که برای انجام ورزش‌های زمستانی و نیز استفاده از طبیعت بکر و زیبای زمستانی پیام به این منطقه نرفته باشد. سند این منطقه تحت مالکیت منابع طبیعی استان بود که با اقدامات اخیر به زودی پس از انتقال سند به نام سازمان ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی، با مشارکت بخش خصوصی با توجه به پتانسیل‌های منطقه، امکانات بسیاری جهت جذب گردشگران و فعالیت بیشتر ورزشکاران و کوه‌نوردان ایجاد خواهد شد.

پیام منطقه‌ای شامل روستایی است که در بخش مرکزی شهرستان مرند و در دامنه ارتفاعات رشته‌کوه می‌شو واقع‌شده و از مرتفع‌ترین گردنه‌های حدفاصل تبریز به ماکو در استان آذربایجان غربی است. نام قدیمی پیام (یام) است که هم‌اکنون نیز همین نام در گفت و گوهای محاوره‌ای مردمان آذربایجان بر زبان‌ها جاری است. یام در زبان مغول به معنی اسب چاپار است که در مسیرهای مختلف در هر منزلی مستقر بود تا پیک موردنظر سوار بر آن را به مقصد برساند که با گذر زمان نام یام از سوی فرهنگستان ایران به پیام تبدیل شد. از آنجایی که قزوین، میانه، تبریز و ماکو یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین شاهراه‌های ارتباطی شرق به غرب در طول تاریخ بوده است، کاروانسرای موجود در منطقه پیام نیز حکایت از تعلق آن به دوره مغول و صفویه دارد که از مهم‌ترین تأسیسات میان راهی این محور به شمار می‌آمد.

زمستان‌های‌ سرد و برف‌گیر از دیگر ظرفیت‌های‌ بسیار مناسب جلب گردشگر به منطقه پیام است که داشتن پیست اسکی‌ در این منطقه باعث شده است سالانه عده کثیری از گردشگران داخلی و خارجی به این سمت روانه شوند. پیست اسکی پیام که در ارتفاعات این منطقه واقع شده است در روزهای تعطیل پذیرای بسیاری از خانواده‌های آذری است. تابستان‌های پیام نیز به دلیل مطبوع بودن آب و هوا و داشتن طبیعت زیبا، آب‌های‌ روان و چمنزارهای چشم‌نواز همه روزه علاقه‌مندان طبیعت و گردشگری‌ را به خود جلب می‌کند.

پیست اسکی پیام مرند در سال ۱۳۴۸ در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار و ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا در دامنه ارتفاعات رشته کوه میشو راه‌اندازی شده است. این پیست از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین پیست‌های کشور است. طول این پیست ۸۰۰ متر است که از همان سال ۱۳۴۸ هر ساله ورزشکاران و گردشگران زیادی برای ورزش، تمرین، اجرای مسابقات به این منطقه می‌آیند.

امکانات بسیاری در این منطقه از جمله امکانات رفاهی، آب، برق، تلفن، امکان استفاده از تلفن همراه، جاده آسفالت و قابل دسترسی، پارکینگ، رستوران، سرویس‌های بهداشتی، دستگاه‌های بالابر برای افراد مبتدی و حرفه‌ای، پل روگذر ورودی پیست، سه دستگاه تلکس مخصوص بانوان، پیست آموزش کودکان و افراد مبتدی، اسنوبرد مارپیچ، برگزاری کلاس‌های آموزشی و همچنین برگزاری مسابقات، برای استفاده ورزشکاران و رفاه گردشگران ایجاد شده است. مهمترین ویژگی پیست اسکی پیام، مسیر دسترسی کوتاه و سریع از طریق جاده ترانزیت تبریز به مرند است.

دریاچه شورمست

 شورمست، تنها دریاچه طبیعی شهرستان سوادکوه است که وسعت آن ۱۵ هزار مترمربع و عمق آن ۵ متر است که به پانزده متر هم می‌رسد. دریاچهٔ طبیعی شورمست، در ۶کیلومتری غرب شهر پل‌سفید و در ارتفاعات مشرف به این شهر در مجاورت روستای شورمستواقع‌شده است. منظره این دریاچه با جنگل اطراف آن که از درختان کهن‌سال و بلندقامت توسکا پوشیده شده، آن را به یکی از زیباترین اماکن موجود در شهرستان سوادکوه تبدیلساخته است. در حال حاضر همواره مسافران، طبیعت‌گردان و ماهیگیران زیادی از این دریاچه استفاده می‌کنند.

چنانچه از تهران از جاده فیروزکوه به سمت قائم‌شهر حرکت کنید، حدود ۶۵ کیلومتر بعد از فیروزکوه و گذشتن از کنار پل ورسک به شهر پل‌سفیدمی‌رسید. در مرکز شهر مسیر آسفالتی به سمت روستای شورمست می‌رود. با ورود به این مسیر و عبور از پل کوچک ابتدای آن و طی مسیر تقریبی ۵ کیلومتر به دوراهی می‌رسید که مسیر سمت راست به روستای شورمست و مسیر سمت چپ به دریاچه شورمست می‌رسد. 

کوتاه سازی دومین کندوی سیلوی گندم در حریم محوطه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم.

افشین یزدانی با هشدار نسبت به تبدیل شدن مرودشت به زمین بایر، از کوتاه سازی دومین کندوی سیلوی گندم در حریم محوطه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم خبر داد.

به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، افشین یزدانی، سرپرست حریم کاوش محل پروژه عمرانی سیلوی گندم کارخانه آرد نقش رستم گفت: پس از تخریب نخستین کندوی سیلو در کارخانه آرد نقش رستم که برخلاف ضوابط و قوانین حریم تخت جمشید ساخته شده بود، دومین کندوی سیلو نیز کوتاه سازی و بخش بتنی و کلاهک فلزی روی آن تخریب شد.

او با اشاره به ساخت بنای اصلی کارخانه آرد نقش رستم در شش طبقه در سال ۱۳۷۲، گفت: این بنا در فاصله مستقیم سه هزار و ۵۰۰ متری آثار تخت جمشید و نقش رستم و واقع در محدوده حریم درجه دوی این آثار قرار دارد.

وی در ادامه از کارخانه آرد نقش رستم، به عنوان یکی از مهمترین مجتمع های تهیه آرد استان فارس و دشت مرودشت نام برد و افزود: این کارخانه در چند ماه گذشته به منظور ارتقای استانداردهای بهداشتی و بهبود کیفیت ذخیره سازی گندم اقدام به ساخت چندین کندوی بتنی کرده که این موضوع براساس ضوابط موجود که حداکثر ارتفاع ۸.۵ متر را مجاز می داند، چالش برانگیز شده است.

افشین یزدانی با بیان اینکه کارخانه آرد نقش رستم در ابتدا با ساخت دو کندوی بتنی سیلوی ذخیره گندم با ارتفاع فراتر از حد مجاز، حریم منظری دو محوطه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم را با خطر مواجه کرد، گفت: خوشبختانه با تعامل سازمان میراث فرهنگی این پروژه به طور کامل متوقف شد و زمینه فعالیت های پژوهشی شامل عملیات مغناطیس سنجی، کاوش باستان شناسی به منظور بررسی بستر ساخت، ساخت پروژه عمرانی و بررسی گزینه های فعالیت در عمق بجای بلندمرتبه سازی فراهم شد.

گمانه زنی در محدوده طرح عمرانی کارخانه نقش رستم

سرپرست برنامه گمانه زنی و کاوش در محدوده طرح عمرانی کارخانه «آرد نقش رستم» با اشاره به یک ماه فعالیت میدانی و بازکردن ۱۸ گمانه کاوش تا عمق بیش از ۴ متر به ویژه در نقاطی که توسط آزمایش های آرکئوژئوفیزیک مشکوک نشان داده شده بود، اعلام کرد: خوشبختانه هیچ یک از گمانه ها که در محدوده طرح عمرانی کارخانه آرد نقش رستم زده شد، با لایه استقراری یا اثر باستانی برخورد نکرد.

او با تاکید بر این که فعالیت کارخانه آرد نقش رستم در عمق موجب هیچگونه تخریب برای آثار و لایه های باستانی نخواهد شد، اظهار کرد: در دو گمانه ای که برای بررسی کیفیت لایه های زیر سطحی در مناطق پیرامونی و خارج از محدوده مالکیت کارخانه آرد نقش رستم انجام شد، با یک لایه حاوی مواد فرهنگی متعلق به نیمه دوم هزاره چهارم پیش از میلاد موسوم به دوره استقراری «بانِش» برخورد شد که در زیر بستر زمین های کشاورزی قرار گرفته بود و باید آن را یک کشف مهم در زمینه باستان شناسی پیش از تاریخ در دشت مرودشت به شمار آوریم.

بعد از پایان کاوش های باستان شناسی، عملیات تخریب و کوتاه سازی بخشی از سازه بتنی و کلاهک فلزی دو کندوی سیلوی انجام و در مجموع ارتفاع بنا حدود ۹ متر کم شد.

او با بیان این که عملیات تخریب و کوتاه سازی بنا نیازمند به کارگیری دستگاه های تخصصی برش بتن در ارتفاع بود، گفت: با کوتاه سازی سیلوها ساختمان آجری شش طبقه کارخانه که بیش از ۲۳ سال پیش ساخته شده، همچنان بلندترین ساختمان این مجتمع تولیدی خواهد بود.

به گفته این باستان شناس، با کوتاه سازی ارتفاع سیلوهای ساخته شده، خطر آسیب به چشم انداز طبیعی آثار نقش رستم و تخت جمشید و جلوگیری از انضمام آثار نقش رستم به پرونده ثبت جهانی تخت جمشید برطرف شده است.

ضرورت جمع آوری تیرهای انتقال برق در حریم آثار نقش رستم

یزدانی با انتقاد از نصب تیرهای انتقال برق در محدوده حریم درجه یک آثار نقش رستم به رغم مخالفت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت: اداره برق شهرستان مرودشت حدود چهار سال پیش اقدام به نصب تیرهای انتقال برق در محدوده حریم درجه یک آثار نقش رستم کرد این در حالی است که هرگونه ساخت و نصب تیر برق و دکل در محدوده حریم درجه یک آثار نقش رستم برخلاف قوانین و ضوابط موجود است و ما امیدواریم در آینده ای نزدیک شاهد جمع آوری این تیرهای انتقال برق باشیم.

نصب تیرهای متعدد بتنی برق در محور یاد شده افزون بر بی اعتنایی به قوانین سازمان میراث فرهنگی تاثیراتی به مراتب نامطلوب تر از وجود سیلوهای گندم بر کیفیت آثار نقش رستم در نگاه گردشگران خواهد داشت.

یکی از مناسب ترین راهکارها برای حل این مشکل، انتقال خطوط برق به زیر زمین در محدوده مسیر گردشگری نقش رستم است.

او در ادامه نسبت به برداشت بی رویه آب های زیر سطحی هشدار داد و گفت: اگر این برداشت های بی رویه ادامه پیدا کند، جغرافیای طبیعی دشت مرودشت از یک دشت سرسبز و پرآب به سرزمینی بایر و در مواردی شوره زار تغییر خواهد کرد.

یک تهدید جدید برای نقش رستم

بلافاصله بعد از غرق شدن کشتی تایتانیک در سال ۱۹۱۲ بسیاری از افراد سعی کردند که مکان غرق شدن آن را پیدا کرده و لاشه کشتی را از آب بیرون بکشند. با این وجود تا سال ۱۹۸۵ کسی موفق نشد این کشتی غول پیکر که زمانی فکر می شد غیرقابل غرق شدن است را پیدا کند. بعد از پیدا شدن لاشه کشتی در عمق دریا جدال بر سر مالکیت کشتی و اشیاء با ارزش موجود در آن بالا گرفت.

داستان معروف غرق شدن کشتی تایتانیک

به لطف فیلم “تایتانیک” ساحته جیمز کامرون، داستان غرق شدن این کشتی اکنون در سراسر جهان شناخته شده است. کشتی تایتانیک در ۱۰ آوریل سال ۱۹۱۲ اولین سفر دریایی خود را از بندر ساوتهمپتون در انگلیس به سمت نیویورک آغاز کرد. تنها ۴ روز بعد و در نتیجه برخورد با یک کوه یخی، این کشتی عظیم و مجلل در دریا غرق شد. از آن جا که تعداد زیادی از مسافران کشتی در این حادثه کشته شدند و ادعا شده بود که کشتی تایتانیک یکی از امن ترین کشتی های ساخته شده به دست بشر است ، واقعه غرق شدن کشتی انعکاس گسترده ای در رسانه ها و در بین توده مردم داشت.

ساخت کشتی و تعبیه قایق های نجات ناکافی در آن

در واقع مهندسان طراح کشتی تایتانیک چنان به قابلیت غرق نشدن این کشتی اطمینان داشتند که تنها نصف قایق های نجات لازم برای مواقع ضروری را در این کشتی تعبیه کرده بودند. این اطمینان به حدی بود که قبل از عظیمت کشتی از بندر ساوتهمپتون به سمت نیویورک ادعا می شد که همین تعداد قایق نجاتی که در عرشه کشتی تایتانیک وجود دارد نیز تنها برای نجات مسافران کشتی های غرق شده دیگر است.

ایده های عجیب و غریب برای بیرون کشیدن کشتی تایتانیک از قعر دریا

کشتی تایتانیک در فاصله ۳۷۰ مایلی از جنوب شرقی جزیره نیوفاوندلند (Newfoundland) غرق شد و لاشه آن در عمق ۱۲٫۵۰۰ فوتی دریا قرار داشت. بعد از غرق شدن تایتانیک، جستجوگران بسیاری سعی کردند آن را پیدا کنند و البته طرح های پرهزینه و گاه عجیب و غریب و احمقانه ای برای رسیدن به این کشتی و بیرون کشیدن آن وجود داشت. بعضی قصد داشتند قسمت عقبه کشتی را به سطح آب بیاورند و ادعا می کردند که با پر کردن عقبه آن از توپ های پینگ پنگ یا وازلین می توان به این مهم دست یافت. برخی دیگر می گفتند که با ریختن نیتروژن مایع روی کشتی می توان آن را مانند یک کوه یخی به حالت شناور درآورده و به سطح آب آورد.

والت دیزنی و نشنال جئوگرافیک نیز وارد رقابت می شوند

افراد و گروه های بسیاری به بیرون کشیدن کشتی تایتانیک از عمق دریا علاقه نشان دادند که اکثرشان به دلیل منافع اقتصادی در صدد انجام این کار بودند. برای مثال یک جوراب باف ساده ادعا کرد که با متصل کردن بالون های نایلونی به بدنه کشتی می تواند آن را به سطح آب بیاورد. وی چنان به نتیجه طرح خود اطمینان داشت که حتی برنامه ریزی های لازم را برای تبدیل کردن لاشه این کشتی به یک موزه شناور انجام داده بود. والت دیزنی و نشنال جئوگرافیک نیز با هم برنامه ای طرح ریزی کرده بودند که بر طبق آن با استفاده از یک زیردریایی لاشه کشتی را پیدا کرده و به سطح آب بیاورند اما به دلیل تامین نشدن هزینه های بالای طرح از اجرای آن منصرف شدند.

مکان یابی محل قرار گرفتن لاشه تایتانیک

تا سال ۱۹۸۵ مردم فکر می کردند که از منطقه اصلی محل غرق شدن کشتی اطلاع دارند اما کسی از مکان دقیق غرق شدن آن اطلاع نداشت. تلاش هایی بسیاری برای پیدا کردن کشتی با استفاده از امواج صوتی انجام گرفت اما نتیجه ای در پی نداشتند تا این که دو کاشف فرانسوی- آمریکایی به نام های ژان لوییس میچل (Jean-Louis Michel) و رابرت بالارد (Robert Ballard) وارد معرکه شدند.

عکس برداری با استفاده از زیردریایی آرگو (Argo)

میچل و بالارد هر کدام به ترتیب در موسسه اقیانوس شناسی آیفرمر (IFREMER) و موسسه اقیانوس شناسی وودز هول (Woods Hole ) کار می کردند. این دو تجربه موفقیت آمیز خود از سفر به اعماق دریا را مدیون وسیله ای به نام آرگو بودند. آرگو یک زیردریایی با قابلیت کنترل از راه دور بود که به اعماق دریا فرستاده می شد و می توانست از کف دریا عکسبرداری کرده و عکس ها را به کشتی کنترل انتقال دهد. عکس های گرفته شده توسط آرگو نشان داد که کشتی هنگام غرق شدن به دو نیم تبدیل شده و این دو تکه در فاصله ۳ مایلی از هم قرار گرفته اند.

جک گریم (Jack Grimm) موانع را برطرف می کند

قبل از وارد شدن میچل و بالارد به ماجرا، یک تاجر نفتی و کاشف تگزاسی به نام جک گریم قصد پیدا کردن کشتی تایتانیک و بیرون کشیدن آن را در سر می پروراند و بدین منظور نقشه ی جامعی از محیط اقیانوس تهیه کرده بود. گریم قصد داشت که با جستجوی مختصاتی که هنگام غرق شدن کشتی از آن ارسال شده بود محل دقیق غرق شدن آن را پیدا کند اما بعد از بررسی کردن تمامی مختصات ها به این نتیجه رسید که مختصات ارسال شده درست نبوده است.

   دماغه کشتی تایتانیک

تحقیقات وسیعی که گریم انجام داد بالارد را به ساخت وسیله ای پیشرفته برای سفر به اعماق دریا و تسهیل کاوش عمق اقیانوس ترغیب کرد. بعدها نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا از تکنولوژی ساخت آرگو برای انجام ماموریت های سری استفاده کرد. بعضی از عکس های منحصربفردی که توسط زیردریایی آرگو از محل غرق شدن کشتی گرفته شده است دماغه کشتی را نشان می دهد که به آسانی قابل شناسایی است.

داخل کشتی غرق شده تایتانیک

بعد از اولین عکس هایی که از کشتی غرق شده تایتانیک گرفته شد، ماموریت های دیگری توسط زیردریایی آرگو برای عکسبرداری بیشتر و بهتر از این کشتی انجام گرفت. علاوه بر این بالارد یک زیردریایی بزرگتر را نیز برای انتقال محققان به زیر آب برای بررسی بیشتر لاشه کشتی ساخت. همچنین وی دوربینی را طراحی کرد که می توانست وارد قسمت های داخلی کشتی شده و از آن عکسبرداری کند. تصاویر این دوربین نشان داد که لاشه کشتی غرق شده تایتانیک به خانه امنی برای هزاران گونه دریایی تبدیل شده است. در عکس بالا وان حمام کاپیتان کشتی را می بینید که علیرغم سالم بودن از جلبک پوشیده شده است.

جمع آوری اشیاء و وسایل باارزش از داخل کشتی تایتانیک

چندین سال بعد از پیدا شدن لاشه کشتی تایتانیک، دو شرکت آیفرمر و آر ام اس تایتانیک به مدت ۱۵ روز عملیات غواصی گسترده ای را برای خارج کردن اشیاء قیمتی از داخل لاشه کشتی انجام دادند. بیشتر از همه قسمت جلوی کشتی مورد جستجو قرار گرفت. قسمت عقبه کشتی در هنگام غرق شدن به شدت آسیب دیده بود بنابراین در این قسمت از کشتی کاوش های زیادی برای اشیاء قیمتی انجام نشد. همچنین قسمت وسط کشتی کاملاً متلاشی شده و در نتیجه قطعات آن در اطراف کشتی پراکنده شده بودند.

به نمایش گذاشتن لاشه کشتی تایتانیک

بسیاری از قسمت های لاشه غرق شده کشتی تایتانیک را به دلیل فرسودگی و ظرافت نمی توان حرکت داد از این رو بالارد قصد داشت که هزینه های لازم برای محافظت از لاشه این کشتی در مقابل توریست ها و جمع آوری کنندگان قطعات آهنی زیر دریا تامین کند. با این وجود یک تکه از عرشه کشتی در سال ۱۹۹۸ از بدنه جدا شده و به سطح آب آورده شد.

این قطعه از کشتی به موزه ای در شهر بوستون منتقل شده ودر سال ۲۰۰۶ در سقف مرکز خرید متریون (Metreon) در شهر سانفرانسیسکو قرار گرفت. هرچند که لاشه کشتی کاملا زنگ زده و با مرجان پوشیده شده است ولی بقایای کشتی تایتانیک همچنان در قعر دریا قرار داشته و از آن ها محافظت می شود.

اگر چه بالارد و همراهانش در کاوش های خود هیچ گونه اشیاء قیمتی را از این کشتی خارج نکردند اما به ادعای آن ها گروه های کاشف بعدی به غارت اموال این کشتی غرق شده پرداختند. با این وجود اشیاء بسیاری از قبیل ساعت، آلات موسیقی و چوب های نیم سوز از این غارتگری ها نجات یافته و در معرض دید عموم قرار گرفته اند.

جدال بر سر حفظ کشتی در اعماق دریا

زمانی که کشتی تایتانیک غرق شد همگان بر این باور بودند که کشتی دست نخورده باقی مانده و متلاشی نشده است. همچنین بسیاری عقیده داشتند که آب سرد اقیانوس اطلس باعث حفظ ساختار کلی کشتی شده و آن را دست نخورده باقی می گذارد. با این وجود وقتی که لاشه کشتی پیدا شد معلوم بود که باکتری ها آهن خوار و باکتری آرکیا (archaea) در کشتی نفوذ کرده و در حال تحلیل بردن آن هستند.

میچل و بالارد ابتدا از این که هیچ جنازه یا اسکلتی را در لاشه کشتی پیدا نکردند شگفت زده شدند اما محققان بر این باورند که بقایای اجساد توسط جانوران دریایی از جمله ماهی ها و سخت پوستان خورده شده اند. تنها مدرکی که از بقایای مسافران کشتی غرق شده تایتانیک کشف شد یک جفت کفش بود که کنار هم قرار گرفته بودند.

منبع: روزیاتو

قشم دیدنی‌های فراوانی دارد و این جاذبه‌ها در کنار فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی آن باعث شده است که گردشگران تمایل زیادی برای سفر به این جزیره‌ی زیبا داشته باشند. شاید ظرفیت‌های گردشگری قشم، به اندازه‌ی کیش معرفی نشده باشند و بسیاری از افراد از وجود چنین بناهایی بی‌خبر باشند. به همین علت در این مقاله می‌خواهیم به معرفی جاذبه‌های تاریخی و گردشگری بزرگ‌ترین جزیره‌ی ایران و خلیج فارس بپردازیم.

دره ستارگان

دره‌ی ستارگان یکی از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری قشم است که در اثر فرسایش خاک، سنگ و ماسه ناشی از باد، باران و رگبارها به وجود آمده است. قدمت این دره به ۲ میلیون سال، یعنی دوره‌ی زمین‌شناسی سنوزوئیک می‌رسد. این دره ستون‌های بلند با اشکال مختلف دارد و مردم محلی اعتقاد دارند که زمانی که ستاره‌ها با زمین برخورد کردند، خاک بالا آمده و بعد از آن، خاک‌ها به هر شکلی که بوده‌اند، خشک شده‌ و این ستون‌های بلند و کوتاه را تشکیل داده‌اند. 

تنگه‌ی چاهکوه

تنگه‌ی چاهکوه از دیگر جاذبه‌های گردشگری قشم است که حفره‌ها، دالان‌ها و اشکال عجیبی در دیواره‌های خود دارد. این دره در اثر فرسایش سنگ‌های رسوبی زمین به وجود آمده است. عمق دره حدود ۱۰۰ متر بوده و نمایی از فرسایش سنگ‌های رسوبی را به نمایش گذاشته است. تنگه‌ی چاهکوه در ۷۰ کیلومتری شهر قشم و کنار روستای چاهوی شرقی، در بخش غربی ساحل شمالی جزیره قرار دارد. 

وقتی وارد این منطقه می‌شوید، ابتدا با دیواره‌های بلند و دره‌ی عریض روبه‌رو می‌شوید اما به تدریج از عرض آن کاسته می‌شود اما بلندی دیواره‌های آن تغییری نمی‌کند، بطوری که رد شدن از آن دشوار به نظر می‌آید. این دره‌ی اعجاب‌انگیز در دل کوهی واقع شده  که به شکل ضربدر برش خورده است. این دره را به این علت چاهکوه نامیده‌اند که در ابتدای دره، چاه‌هایی حفر شده است. 

جنگل‌های دریایی حرا

جنگل‌های دریایی حرا از جاذبه‌های طبیعی قشم است. حرا درختی است که در آب‌های شور می‌روید و به هنگام مد تا گلوگاه در آب فرو می‌رود. این درخت خاصیت تصفیه‌ای دارد و پوست آن بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک آن را دفع می‌کند. در حقیقت این درخت یک آب‌ شیرین‌کن طبیعی است. جنگل‌های حرا به وسعت ۲۰۰ کیلومتر مربع در تنگه‌ی خوران قرار دارد و از تنوع زیستی بالایی برخوردار است.

درختان حرا از مقاوم‌ترین گونه‌ها هستند و یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های آن‌ها ریشه‌های‌شان است که کوتاه و کم‌عمق هستند و از آن‌ها ریشه‌های فرعی و عمودی به سمت بالا منشعب می‌شود. 

قلعه پرتغالی‌ها

قلعه‌ی پرتغالی‌ها در سال ۱۵۰۷ میلادی در سمت شمالی جزیره‌ی قشم، در ساحل خلیج فارس به فرمان «آلفونسو آلبرکرک»، دریانورد پرتغالی ساخته شد. وی جزایر دهانه‌ی خلیج فارس را به تصرف خود درآورد و این تسلط ۱۱۰ سال به طول انجامید. در این مدت پرتغالی‌ها دژها و استحکاماتی ساختند که امروزه این سازه‌ها به جاذبه‌های تاریخی این مناطق تبدیل شده است. قلعه‌ی قشم با مساحتی بیش از ۲ هزار متر مربع، از سنگ‌های آهکی و گچی و ساروج محلی ساخته شده است. 

قلعه‌ی قشم به عنوان انبار مهمات و سلاح مورد استفاده قرار می‌گرفت و در موارد ضروری به دیگر دژها کمک می‌رساند. در این قلعه انبارهای اسلحه، آب‌انبار بزرگ، اتاق‌های سربازخانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالار وجود دارد. در سال ۱۳۸۷ تونلی قدیمی متصل به قلعه در شهر قشم پیدا شد؛ این تونل راه فرار فرماندهان، نیروهای نظامی پرتغالی و محل نگهداری مهمات نظامی آن‌ها بود. 

غار خربس

غار خربس در ۱۵ کیلومتری جنوب جزیره‌ی قشم قرار دارد و گفته می‌شود قدمت آن به دوران مادها بازمی‌گردد. این غار دنباله‌ی چین‌خوردگی‌های رشته‌کوه‌های زاگرس است و معماری عجیب و پر رمز و رازی دارد. دورادور غار را تپه‌های مرجانی فراگرفته است. ارتفاع دیواره‌های صخره‌ای غار خربس ۲۰ الی ۳۰ متر بوده و با گذشت زمان و در نتیجه‌ی فروکش کردن آب دریا به شکل کوه با حفره‌هایی تودرتو درآمده است. مردم هم در این تغییرات نقش داشته و کنده‌کاری‌هایی روی آن انجام داده‌اند. 

در مورد کاربرد غار خربس در قشم نظریه‌های زیادی وجود دارد؛ برخی معتقد هستند که در عصر مادها این غار پرستشگاه مهر و الهه‌ی میترا بود. برخی دیگر می‌گویند زرتشتیان از غار خربس به عنوان «استوادان»، یعنی جایی که استخوان‌های مردگان را نگه‌ می‌دارند، استفاده می‌شد. اما بعضی‌ها هم اعتقاد دارند که غار خربس پناهگاه مردمانی بود که مورد حمله‌ی دزدان دریایی قرار می‌گرفتند. 

غار نمکدان

در ۹۰ کیلومتری شهر قشم، در قسمت انتهایی جنوب غربی جزیره، کوه گنبدی‌شکل وجود دارد که ارتفاع آن ۲۳۷ متر از سطح دریا است. داخل این کوه غارهای نمکی قرار دارد که یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری قشم محسوب می‌شود. روی بدنه‌ی این کوه رگه‌های سفید نمک وجود دارد و زیبایی خاصی به آن بخشیده است. در کف غار هم آب نمک جریان دارد. 

در اثر رطوبت بالای هوای جزیره و نفوذ آب در غارها باعث ایجاد قندیل در بدنه‌ی این غارها شده است. زمین‌شناسان معتقد هستند که این غار با ۶۴۰۰ متر طول، طولانی‌ترین غار نمک جهان است. در دل این کوه آب زیرزمینی دائمی جریان دارد و پس از راه یافتن به سطح زمین در دامنه‌ی کوه، به شکل چشمه‌ی نمک پدیدار شده و در گودال مقابل خود حوضچه‌ای طبیعی به رنگ سفید تشکیل می‌دهد. 

منبع: کجارو

تصمیمات مهاجرتی «دونالد ترامپ» سایه سنگینی بر صنعت گردشگری آمریکا قرار داده است.

موسسه تحقیقاتی «یورومانیتور» اعلام کرده تصمیم «دونالد ترامپ» مبنی بر ممانعت از ورود اتباع ۷ کشور مسلمان جهان و سیاست های محافظه کارانه او به احتمال فراوان با عواقب منفی برای صنعت گردشگری این کشور همراه خواهد بود.

«نادیا پاپوا»، مدیر پروژه های سفری در موسسه «یورومانیتور» در این باره گفت، ابهام در تحولاتی که «دونالد ترامپ» در چند وقت اخیر ایجاد کرده موجب شده سایه سنگینی در آینده سفر به آمریکا و از آمریکا به کشورهای دیگر ایجاد شود و این قوانین جدید نگرش گردشگران به آمریکا را به عنوان یک مقصد گردشگری در آینده تحت تاثیر قرار می دهد.

تیرگی روابط با مکزیک که ناشی از طرح «ترامپ» برای ایجاد دیوار در مرز میان دو کشور است نیز می تواند میل به سفر آمریکایی ها را تحت تاثیر قرار دهد، این در حالی است که مکزیک پس از کانادا مهمترین منبع جذب گردشگر خارجی برای آمریکا محسوب می شود.

سخنگوی شورای جهانی سفر و گردشگری نیز در رابطه با قانون بی سابقه مهاجرتی در آمریکا عنوان کرد: ما پیش از این شاهد تاثیرات منفی بر گردشگری آمریکا در زمان حمله به عراق و همچنین پس از حوادث ۱۱ سپتامبر بوده ایم.

پس از ماجرای ۱۱ سپتامبر کنگره آمریکا با وضع قانونی و با اضافه کردن یک متمم به قوانین مهاجرتی آمریکا، مصاحبه فردی پیش از دریافت ویزا و همچنین انگشت نگاری و عکس برداری از افراد در مرزها را الزامی کرد که این امر بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ تاثیرات مخربی بر گردشگری آمریکا داشت و درحالیکه در این بازه زمانی گردشگری بین المللی با ۸۷ درصد رشد به سالانه ۸۸۹ میلیارد نفر در سال رسید، گردشگری آمریکا تنها ۱۳ درصد رشد کرد.

بنابر اعلام سخنگوی شورای جهانی سفر و گردشگری، گزارش هایی مبنی بر کاهش ۳۰ درصدی سفر هوایی از اروپا به آمریکا پس از مراسم تحلیف «ترامپ» وجود دارد که البته مراجع رسمی هنوز آن را تائید نکرده اند.

همچنین تلگراف گزارش داده است مجموعه هتل های بین المللی «ترامپ» در واشنگتن دی سی، طی دو ماه نخست آغاز به کار ضرر نزدیک به ۱ میلیون دلار را متحمل شده اند.

از سوی دیگر رویترز گزارش داده است که با دیگر مقاصد گردشگری در دنیا از کاهش استقبال به سفر به آمریکا سود جسته اند و به عنوان مثال مسئولان گردشگری تایلند عنوان کرده اند که کشورهای آسیایی می توانند از این فرصت برای تقویت گردشگری خود استفاده کنند و تایلند پیش بینی می کند شمار توریست های ورودی به این کشور از منطقه خاورمیانه در سه ماه نخست ۲۰۱۷ با رشد ۷ درصدی همراه شود.

بنابر اعلام شاخص جهانی سفر، مسافران مسلمان در سال ۲۰۱۴ میلادی ۱۰ درصد از کل بازار جهانی سفر را به خود اختصاص می دادند که ۱۴۵ میلیارد دلار نیز هزینه کردند و در همین سال آمریکا پذیرای ۲.۶ میلیون مسافر مسلمان بود که شامل ۳.۷ درصد کل سفر به این کشور می شد.

ارزش مسلمان مسافر در اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۲۰ میلادی به ۲۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید که با شرایط کنونی به نظر می رسد آمریکا نتواند سهمی از آن داشته باشد.

بسیاری از کشورهای جهان در شرایط کنونی بازار گردشگری کشورهای مسلمان را هدف گرفته اند و مسلمانان پول های خود را در جاهایی هزینه می کنند که از آنها استقبال کند و بسیاری از شهرها وکشورها آماده میزبانی از آنها هستند.

استقبال مقاصد گردشگری از خودزنی آمریکا